طواف وداع پیامبر ص و خروج از مکه
امروز اشك مكه جارى است. او مىبینيد كه كعبه ناطق در حال خروج از مكه است.
ساعاتى قبل از اذان صبح پیامبر صلی الله عليه و آله دستور حركت داد. خود حضرت براى طواف وداع به مسجدالحرام آمد و پس از طواف، نماز خواند و با خانه خدا وداع كرد.
سپس حضرت به قافله پيوست و به سمت پايين مكه حركت كردند، و قبل از نماز صبح از كنار كوه ذىطُوى از مكه خارج شدند، و از كُدى به مُحَصّب بازگشتند و جاده منتهى به مدينه را در پيش گرفتند كه از تَنعيم به سَرف در شش مايلى مكه مىرسيد. در آنجا با طلوع فجر نماز صبح را خواندند و به راه ادامهدادند.
كاروان عظيم پیامبر صلی الله عليه و آله با جمعيتى بالغ بر صد و بيست هزار نفر به سمت غدير در حركت بود و نمايى شگفت داشت. آنان پس از عبور از ضجنان به مَرّالظهران رسيدند و از آنجا به سمت عُسفان حركت كردند.*
* كافى: ج 4 ص 248. تهذيب الاحكام: ج 5 ص 275. مغازى واقدى: ج 2 ص 1099. اخبار مكه: ج 2 ص 162. المصنف ابن ابىشيبة: ج 4 ص 469.