مراسم عید قربان و سخنان پیامبر ص در حجة‌الوداع

در ماه ذى‌القعده سال دهم هجرى پيامبر صلى الله عليه و آله خبرى به مسلمانان داد كه براى همه تازگى داشت. ايشان بيان داشت كه در آن سال قصد حج بيت‌اللَّه دارد و هركس بخواهد مى‏تواند همراه حضرت به حج مشرّف شود.
اين خبر از طريق مناديان پيامبر صلى الله عليه و آله به اطراف مدينه رسيد و حتى مسلمانان مناطق دوردست نيز توسط نامه از اين رويداد مهم مطلع شدند. در بين مردم شور خاصى ايجاد شد و همه سعى كردند آماده شده و همراه حضرت به حج روند.
پيامبر صلى الله عليه و آله در آن سال همراه اهل بيت خود و صد و بيست هزار نفر وارد مكه معظمه شد و حج ابراهيمى را به مردم آموخت.
عيد قربان در آن سال براى مسلمانان روز بزرگى بود، چرا كه در مِنا قربانى كردند و ياد خليل اللَّه و پسرش اسماعيل‏ عليهما السلام را در دل‏ها زنده ساختند و اين سنت ابراهيمى را براى هميشه احيا كردند.
همچنين جمره عقبه را رمى نمودند. آن حضرت قبل از رمى جمره عقبه خطاب به مردم پرسيد: امروز چه روزى است؟
گفتند: روزِ عيد قربان.
فرمود: اين‌جا كدام شهر است؟
گفتند: شهر حرام.
پرسيد: چه ماهى است؟
گفتند: ماه حرام.
فرمود: «اين روز حج اكبر است. خون شما و اموالتان و آبرويتان براى يكديگر حرام و محترم است مانند حرمت اين شهر در اين ماه در اين روز، تا روزى كه خدا را ملاقات كنيد و از اعمالتان سؤال كند».
سپس فرمود: آيا ابلاغ نمودم؟
گفتند: آرى.
حضرت اين جمله را تكرار كرد: «اللهمّ اشهد». «خدايا شاهد باش».
در اين حال حضرت انگشت سبابه را رو به آسمان مى‏برد و سپس با آن به طرف مردم اشاره مى‏كرد و فرمود: «مبادا بعد از من از دين به كفر بازگرديد و گردن يكديگر را بزنيد».*
پيامبر صلى الله عليه و آله شترهاى قربانى را كه همراه آورده‌بود به كمك اميرالمؤمنين‏ عليه السلام ذبح كردند.

پس از مراسم قربانى با تراشيدن موى سر از احرام خارج شدند و به مكه رفتند. در آن‌جا پس از طواف و سعى و طواف نساء و نماز آن، دوباره به سمت منا آمدند تا عمل بعدى حج يعنى توقف سه شبانه‌روزه در منا و رمى جمرات را انجام دهند.**
* السنن الكبرى: ج 7 ص 330. المصنف ابن ابى‏الشيبة: ج 4 ص 339. كنز العمال: ج 5 ص 297 - 291. الطبقات الكبرى: ج 2 ص 183.
** مطالب آخرين حج پیامبر صلی الله عليه و آله برگرفته از كتاب «گزارش حجة الوداع» تأليف: محمد باقر انصارى است.